Rowki i kanały w ścianach

1. Rowki i kanały w ścianach: wytyczne i ograniczenia

Wszystkie wymagane przepisy i ograniczenia podczas umieszczania wszelkiego rodzaju instalacji, w rzeczywistości kucia rowków lub kanałów, są określone przez normy dotyczące projektowania konstrukcji murowanych. Są tam wymienione dopuszczalne głębokości i szerokości rowków i kanałów w ścianach nośnych.  Dlatego zdefiniowane wymiary rowków nie muszą być obliczane. Norma dotycząca projektowania konstrukcji murowych stanowi podstawę dla projektantów konstrukcji budowlanych oraz projektantów instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych, kanalizacyjnych oraz wszelkich innych rodzajów i typów instalacji. Najważniejsza ogólna zasada mówi, że rowki i kanały nie mogą przechodzić przez nadproża lub inne elementy nośne wbudowane w ścianę. Obejmuje to również antysejsmiczne połączenia żelbetowe, które przenoszą poziome obciążenia spowodowane trzęsieniem ziemi i wiatrem w konstrukcjach z cegły.

W wielu statycznych projektach starszych budynków wyraźnie zakazuje się wykonywania rowków i kanałów, gdyż mogłoby to zagrozić nośności całej konstrukcji.

2. Najczęstsze błędy popełniane przy kuciu ścian

Do najczęściej popełnianych błędów należy rowek, który jest zbyt głęboki i zbyt długi w stosunku do swojego kierunku, a ponadto często są one wykonywane w żelbetowych nadprożach i złączach żelbetowych, co oczywiście jest niedopuszczalne. Jeśli zdarzy się, że zbrojenie stalowe w połączeniu ścian między ścianami murowanymi zostanie przecięte podczas kucia ściany, ściana utraci swoją projektową nośność. Ponadto należy mieć świadomość, że późniejsza naprawa lub zamknięcie rowka kitem i zaprawą nie przywróci nośności ściany do pierwotnego stanu.

Ze względu na wszystkie te i podobne zagrożenia, wycinanie rowków lub kanałów w ścianach wykonanych z różnych materiałów odbywa się za pomocą specjalnych narzędzi, takich jak krajarki lub frezarki. Są to profesjonalne narzędzia, które wykonują rowki o głębokości do 65 mm i szerokości do 40 mm, co w zupełności wystarcza do rozprowadzenia potrzebnych linii, a przy tym ich krawędzie są równe i ostre, dzięki czemu można je łatwo wypełnić i wygładzić.

3. Zbyt głęboki rowek w ścianie

Niewymiarowy rowek lub kanał oznacza osłabienie całej konstrukcji nośnej, a co za tym idzie zmniejszenie nośności, a właściwie bezpieczeństwa przyjęcia wszelkiego rodzaju obciążeń (obciążenia poziome, pionowe, trzęsienia ziemi czy wiatru). Istnieje zatem ryzyko, że ściana ze zbyt głębokim i zbyt długim poziomym rowkiem pęknie, a nawet zawali się w przypadku niewielkiego trzęsienia ziemi. Podczas trzęsienia ziemi konstrukcja osunie się dokładnie wzdłuż linii utworzonej przez kucie.

4. Obliczenia statyczne kucia ścian

Jeśli chcesz wykonać długi i głęboki rowek lub kanał w ścianie nośnej, zdecydowanie zalecamy zatrudnienie inżyniera budownictwa przed wykonaniem prac, który obliczy, czy taka ingerencja jest bezpieczna i możliwa. To prosta kalkulacja, którą inżynier budowlany wykona w ciągu kilku dni roboczych. Chociaż jest to jakiś koszt, powinieneś mieć jednak świadomość, że nieprawidłowe i co za tym idzie, niebezpieczne kucie będzie cię kosztować znacznie więcej. W przypadku trzęsienia ziemi lub osłabienia funkcji nośnej z jakiegokolwiek innego powodu, cała ściana nośna wymagać będzie naprawy. Jeśli jest to blok mieszkalny, to z powodu nieodpowiednio wykonanego kucia, ściany mogą pękać nie tylko u Ciebie, ale także w sąsiednich mieszkaniach, więc i te koszty będziesz musiał pokryć.

5. Rowek na ścianie przy różnych powierzchniach

5.1. Rowek na otynkowanej ścianie

W większości mieszkań i domów ściany wewnętrzne są otynkowane i bielone. W takich ścianach stosunkowo łatwo jest wykonać rowki, zwłaszcza jeśli warstwa tynku jest odpowiednio gruba. W takich sytuacjach grubość tynku wystarcza, by schować cieńsze przewody (np. kable elektryczne) i wyrównać tylko powierzchnię ściany, bez wnikania w strukturę obiektu.

Kucie ściany można wykonać ręcznie, ale wtedy wątpliwa jest estetyka, ponieważ linie zwykle nie są wystarczająco precyzyjne i są krzywe. Drugi sposób jest lepszy, ponieważ wykonuje się go za pomocą specjalnych elektronarzędzi, tzw. dłutownika i frezarki do betonu, chociaż w obu przypadkach konieczne jest narysowanie prostej linii przed rozpoczęciem pracy. 

Proces cięcia znacznie ułatwia druga osoba, która trzyma rurę odkurzacza tuż przy frezarce, dzięki czemu kurz nie roznosi się po całym pomieszczeniu. Po zakończeniu pracy rowek się wypełnia szpachlą, szlifuje i wygładza, a następnie maluje farbą w oryginalnym kolorze.

Meble i przedmioty znajdujące się w pobliżu należy przed przystąpieniem do pracy zabezpieczyć folią.

5.2. Rowek na ścianie z cegły

Wykonanie rowka zależy od tego, czy cegła jest elementem nośnym ściany, czy powłoką wykończeniową nie pełniącą funkcji nośnej oraz czy mur jest widoczny, czy otynkowany. Jeśli cegła nie pełni funkcji nośnej, kucie nie jest ryzykowne, nawet jeśli jest wykonywane głębiej. Jeśli jednak ściana z cegły jest powłoką wykończeniową, to  naruszony będzie wygląd estetyczny budynku. Cegłę trudno będzie ładnie i niewidocznie pokryć, bez śladów pracy, a poza tym cięcie przejdzie też przez spoiny między cegłami, a długiej linii rowka prawie nie da się ukryć. Dlatego, jeśli chodzi o ścianę z cegły licowej, o wiele lepiej jest zainstalować kanały plastikowe. Jeśli natomiast ściana z cegły jest nośna i otynkowana, można w niej bez problemu wyciąć krótszy rowek o głębokości 1-2 cm bez zagrożenia dla jej nośności. W przypadku dłuższych i głębszych rowków konieczna jest wcześniejsza konsultacja z inżynierem budownictwa!

5.3. Rowek na żelbetowej ścianie

Ściany żelbetowe są nieodłącznym elementem nowoczesnej architektury, ale mają poważną wadę związaną z umieszczeniem instalacji. Uszkodzeń instalacji nie da się naprawić ani przenieść po zakończeniu prac, ponieważ wszystkie są zabetonowane. Oznacza to konkretnie, że nie da się elegancko przesunąć światła ani zrobić gdzieś dodatkowego gniazdka, nie mówiąc już o rozdzieleniu inaczej przewodów. Podobny problem występuje w przypadku otynkowanych ścian żelbetowych, gdzie estetyka nie jest tak ważna, ale i tu instalacji nie da się przenieść bez większych, inwazyjnych ingerencji budowlanych. Ponieważ dom przypomina żywe organizmy, w których ciągle coś się zmienia i rozwija, najczęściej konieczne są drobne zmiany w instalacjach elektrycznych. W takich przypadkach należy wykonać rowek na ścianie. Należy pamiętać, że rowek nie może być głębszy niż 1-1,5 cm, ponieważ ściany żelbetowe mają cienką warstwę ochronną o grubości 2-3 cm między powierzchnią a zbrojeniem. Zbyt głębokie cięcie spowoduje, że pręt zbrojeniowy pozostanie goły i wystawiony na działanie powietrza i wilgoci, przez co może zacząć rdzewieć. Dlatego wykonanie rowków w żelbetonie czy jakiejkolwiek innej ścianie należy pozostawić fachowcom, którzy oprócz tego, że wiedzą jak najlepiej i najłatwiej wykonać taką pracę, posiadają doświadczenie, wiedzę, umiejętności, a przede wszystkim odpowiedni sprzęt i narzędzia, by zrobić wszystko jak należy.

Rowek na ścianie żelbetowej łatwiej jest zamaskować, ponieważ można go pokryć tynkiem w tym samym kolorze, a jeśli ściana betonowa jest już otynkowana, to i tak całość jest bielona po zakończeniu pracy.