Wszystko, co powinieneś wiedzieć, zanim zdecydujesz się na elektrownię słoneczną

Coraz więcej osób decyduje się na uniknięcie skoków cen energii elektrycznej. Po części dzięki programom finansowania, które ogłasza Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), koszt instalacji elektrowni fotowoltaicznych z roku na rok jest coraz niższy, a co za tym idzie, stają się one bardziej przystępne. Korzystanie z systemu słonecznego w domu może być mądrą inwestycją z wielu powodów, w tym znacznie niższych kosztów, a także korzyści dla środowiska. Chociaż nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania, oto kilka informacji, które mogą pomóc Ci zdecydować, co będzie dla Ciebie najlepsze.

1. Dlaczego warto wybrać elektrownię słoneczną?

Elektrownia fotowoltaiczna to inwestycja, która zwraca się po około 7-8 latach, po których praktycznie nie masz już kosztów energii elektrycznej, a tym samym uniezależniasz się od zmian cen energii na rynku. Dużą zachętę dla przyszłych właścicieli instalacji stanowią różnorodne programy, dzięki którym można otrzymać dofinansowanie na inwestycję. Zachętą dla Polaków do inwestycji w odnawialne źródła energii są między innymi ulgi, dofinansowania czy preferencyjne pożyczki pochodzące zarówno z UE jak i krajowych środków. Cieszą się one dużym powodzeniem, ponieważ odpowiednie wsparcie może znacznie zmniejszyć koszt inwestycji, a tym samym skrócić czas, w którym zwrócą się wydane pieniądze.

2. Jakie są rodzaje elektrowni słonecznych?

Elektrownie słoneczne dzielą się na sieciowe, wyspowe (niezależne) i hybrydowe.

2.1. Sieciowe elektrownie słoneczne

Są one podłączone do publicznej sieci energetycznej. Przesyłają energię elektryczną do i z sieci publicznej. Państwo subsydiami wspiera produkcję energii elektrycznej w elektrowniach słonecznych, bo zmniejsza to zależność od paliw kopalnych i emisję CO2 do atmosfery. Z reguły konwencjonalne elektrownie słoneczne nie dostarczają energii elektrycznej do zasilania w przypadku „awarii” systemu, chyba że posiadają własne akumulatory do magazynowania nadmiaru energii elektrycznej. 

2.2. Wyspowe elektrownie słoneczne

Niezależne elektrownie słoneczne są samowystarczalne i nie są podłączone do publicznej sieci energetycznej. Oparte są na akumulatorach lub bateriach, w których gromadzony jest nadmiar energii elektrycznej. Wyspowe elektrownie słoneczne są powszechnie stosowane do: domków letniskowych, jachtów, przyczep kempingowych, oświetlenia ulicznego, wsparcia komunikacji i tym podobnych.

2.3. Hybrydowe elektrownie słoneczne

Hybrydowa elektrownia słoneczna produkuje energię elektryczną na własne potrzeby, ale też pobiera ją z sieci publicznej, a w przypadku wystąpienia nadwyżek produkcji może odesłać je do sieci.

3. Czy wybrać elektrownię słoneczną z akumulatorami czy bez?

Układ elektrowni słonecznej, którego elementami składowymi są kolektory, akumulatory i przetwornice, ma wiele zalet w porównaniu z klasycznymi wariantami sieciowymi:

• przy zachętach finansowych opartych na dotacjach na racjonalizację zużycia i wyższą efektywność energetyczną cena samodzielnej elektrowni fotowoltaicznej jest równa cenie klasycznych instalacji fotowoltaicznych;
• w przypadku przerw w dostawie prądu z powodu „awarii” systemu zawsze istnieje zasilanie rezerwowe z własnych akumulatorów lub baterii;
• w przypadku przerwy w dostawie prądu niezależna elektrownia może kontynuować pracę, podczas gdy konwencjonalna elektrownia nie.

4. Jaką moc powinna mieć elektrownia słoneczna?

Dla małych odbiorców energii elektrycznej istnieją programy instalacji fotowoltaicznych, które zapewniają niezależność i samowystarczalność. Na koniec każdego roku obliczana jest energia elektryczna zużyta z sieci oraz energia uzyskana z elektrowni słonecznej. Jeśli zużyłeś więcej niż wyprodukowała Twoja elektrownia, to dodatkowo dopłacasz za prąd. Jeśli jednak jest odwrotnie, czyli jeśli Twoja elektrownia fotowoltaiczna wyprodukowała więcej prądu niż zużyłeś, to nie zapłacisz nic więcej, a nadwyżka zostanie przeniesiona na kolejny okres rozliczeniowy. Dlatego instalacja elektrowni słonecznej, która jest na tyle mocna, że ​​w większości zaspokaja konsumpcję gospodarstw domowych, nie tworząc nadwyżek, ma sens ekonomiczny.

Obliczenie rocznego zużycia energii elektrycznej - jeśli nie zamierzasz w najbliższym czasie dodawać nowych odbiorców do swojego systemu, to zsumuj ostatnie 12 rachunków za prąd, a otrzymasz kwotę całkowitego zużycia wyrażoną w kilowatogodzinach (kWh). Jeśli jednak planujesz dodatkowe odbiorniki elektryczne, takie jak pompa ciepła, samochód elektryczny, ogrzewanie IR, grzejniki elektryczne, klimatyzatory, sauna itp., to wartości te należy doliczyć do bieżącego zużycia rocznego.

5. Gdzie zazwyczaj montuje się moduły fotowoltaiczne elektrowni słonecznej?

Ogniwa fotowoltaiczne można instalować w wielu dostępnych miejscach, ale istnieją pewne ograniczenia, które należy wziąć pod uwagę, aby mieć wydajną elektrownię słoneczną i szybki zwrot z inwestycji.

• Z reguły moduły fotowoltaiczne umieszcza się na dachu budynku, w którym zainstalowany jest licznik zużycia energii elektrycznej.
• Najlepiej, gdy dach jest skierowany na południe – w przypadku innych części świata należy pamiętać, że dla elektrowni o tej samej mocy potrzeba więcej modułów; orientacja na północ nie jest odpowiednia, ponieważ czas promieniowania słonecznego po tej stronie jest bardzo krótki.
• Elektrownia słoneczna jest najczęściej umieszczana na dachu budynku mieszkalnego; montaż na dachach innych budynków, takich jak garaże, wiaty, altany, warsztaty itp. jest również możliwy, ale decyzję w tej sprawie najlepiej podejmie fachowiec, którego zatrudnisz do sporządzenia projektu instalacji.
• Zainstalowanie elektrowni słonecznej na gruncie jest również możliwą opcją, która ponownie zależy od kilku czynników, takich jak orientacja działki, oczekiwane zużycie, tj. moc instalowanej elektrowni i tym podobne.
• Przydatność obiektu do instalacji samowystarczalnych urządzeń instalacji jest sprawdzana przez fachowca, którego zatrudnisz.

6. Jak lokalizacja budynku, nachylenie i orientacja dachu wpływają na ilość energii elektrycznej wytwarzanej przez elektrownię fotowoltaiczną?

Maksymalną wydajność elektrowni słonecznej uzyskuje się, gdy promienie słoneczne padają na ogniwa słoneczne pod kątem 90°.

Optymalne wyniki uzyskuje się, gdy dach jest skierowany na południe i ma nachylenie około 35°. Jest to idealne miejsce na okres letni, kiedy dzień jest najdłuższy, a promieniowanie słoneczne najsilniejsze. Dlatego w miesiącach letnich (od kwietnia do końca sierpnia) uzyskuje się najwięcej energii elektrycznej. Ponieważ jednak większość budynków nie ma tego idealnego położenia dachu, należy dokładnie obliczyć, ile energii elektrycznej można uzyskać w danej lokalizacji z 1 kW mocy zainstalowanego modułu.

7. Czy wszystkie regiony w Polsce nadają się do instalacji elektrowni słonecznych?

Z uwagi na rozważania dotyczące inwestycji związanych z montażem instalacji fotowoltaicznych należy zwrócić uwagę na to, że warunki klimatyczne wstępujące w Polsce uznawane są za bardzo dobre w zakresie funkcjonowania paneli fotowoltaicznych i słonecznych. Potwierdzono, że najlepsze wyniki w tym zakresie można uzyskać w takich województwach, jak lubelskie, podkarpackie, małopolskie, opolskie, dolnośląskie i łódzkie. Ponadto wyodrębniono konkretne miasta i ich okolice, które najlepiej spełniają kryteria inwestycyjne w instalację fotowoltaiczną. Do miast tych należą: Rzeszów - 1351 kWh/m2, Tarnów - 1339 kWh/m2, Lublin - 1337 kWh/m2, Opole - 1319 kWh/m2, Kalisz - 1308 kWh/m2, Wrocław - 1304 kWh/m2, Kraków - 1302 kWh/m2, Kielce - 1299 kWh/m2.

8. Jak duży powinien być dach pod elektrownię słoneczną?

Powierzchnia, jaką zajmą panele fotowoltaiczne na dachu budynku, zależy od dotychczasowego zużycia energii elektrycznej, a właściwie liczby kWh (dla starych budynków), tj. szacowanego rocznego zużycia (dla nowych budynków) na każdego konsumenta. Im większe zużycie energii elektrycznej, tym większej powierzchni będzie potrzebować samowystarczalna elektrownia, aby zaspokoić wszystkie potrzeby gospodarstwa domowego. Minimalna powierzchnia dachu do zainstalowania elektrowni to 31 m2, a taki system może zaspokoić tylko użytkowników o najniższym rocznym zużyciu energii elektrycznej.

9. Jakie rodzaje dachu i pokrycia dachowego nadają się do zainstalowania elektrowni słonecznej?

Ogniwa fotowoltaiczne lub panele fotowoltaiczne można montować na wszystkich rodzajach dachów - z dachówką, blachą, gontami bitumicznymi, foliami bitumicznymi i innymi oraz na różnego rodzaju konstrukcjach (szczytowych, jednospadowych, dwuspadowych, wielospadowych czy płaskich) i różnych rodzajach materiałów (drewno, stal, beton...).

10. Czy montaż modułów fotowoltaicznych wpływa na okres gwarancji pokrycia dachowego?

Montaż elektrowni słonecznej w żaden sposób nie uszkadza dachu, a co za tym idzie nie wpływa na okres gwarancji pokrycia dachowego, jeśli montaż zostanie przeprowadzony przez odpowiednio przeszkolonych fachowców. Ponadto wykonawca zwykle gwarantuje szczelność dachu na styku z konstrukcją nośną systemu.

11. Czy konieczna jest wymiana i/lub naprawa dachu przed zainstalowaniem elektrowni słonecznej?

Wymiana i/lub renowacja dachu nie jest wymagana do zainstalowania elektrowni słonecznej, ale z pewnością ma sens w przypadku starszych konstrukcji i/lub pokryć, ponieważ elektrownia słoneczna jest rozwiązaniem długoterminowym.

12. Jak wygląda proces zakładania elektrowni słonecznej?

Producenci i dostawcy elektrowni fotowoltaicznych zazwyczaj pracują w systemie „pod klucz”, co oznacza, że ​​zajmują się wszystkim od wstępnej konsultacji po finalną instalację.

Etapy realizacji:

1. wybrany producent lub dostawca systemu elektrowni słonecznej odwiedza wraz z Tobą obiekt i ustala szczegóły projektu;
2. przygotowuje kompleksową ofertę na podstawie wszystkich faktów;
3. jeśli istnieje taka możliwość, ekspert przygotuje również wszelką niezbędną dokumentację do złożenia wniosku o dofinansowanie lub pożyczkę;
4. następuje instalacja elektrowni słonecznej;
5. uruchomienie i podłączenie elektrowni słonecznej do sieci elektroenergetycznej;
6. ostatnią rzeczą jest zapoznanie Cię z obsługą urządzeń i sprzętu.

13. Ile może kosztować instalacja wybranej elektrowni słonecznej?

Koszt montażu i instalacji elektrowni słonecznej zależy od kilku czynników. Dostawca przygotowuje dla Ciebie kalkulację informacyjną na podstawie dwóch kluczowych danych: rocznego zużycia energii elektrycznej w punkcie pomiarowym (kWh) oraz Twojego adresu (lokalizacji). Przeciętna instalacja fotowoltaiczna dla domku jednorodzinnego kosztuje w 2023 roku od 30 do 45 tysięcy złotych, w zależności od jakości użytych materiałów. Warto rozważyć też inwestycję w magazyn energii i pompę ciepła. Ostatecznie cena paneli słonecznych z dodatkami może przekroczyć 100 000 złotych, ale bez obaw - tę kwotę można na kilka sposobów obniżyć! Instalacja fotowoltaiczna o mocy 10kW kosztuje minimum 47 000 złotych. Jeśli chcesz zainwestować w sprzęt z wyższej półki, wówczas cena może podskoczyć do 63 tysięcy złotych.

14. Jakie dotacje lub pożyczki są oferowane?

W Polsce uzyskanie dopłaty do fotowoltaiki to w gruncie rzeczy nic trudnego, jednak trzeba pamiętać o skompletowaniu określonych dokumentów i dochowaniu terminu ich złożenia. Ten wysiłek opłaci się, bo dzięki temu wydamy kilkadziesiąt tysięcy złotych mniej na założenie całej instalacji fotowoltaicznej. Podobnie jak opłaci się późniejsze ubezpieczenie fotowoltaiki, które można mieć już od nieco ponad 100 zł razem z ochroną całej nieruchomości. Są dwie metody, które ułatwią nam zakup instalacji fotowoltaicznej. Pierwsza z nich to uzyskanie bezzwrotnej dotacji. Otrzymamy kwotę, której wysokość jest stała albo zależy od mocy fotowoltaiki. Drugą jest kredyt na fotowoltaikę. Koszty takiej pożyczki są zwykle o wiele niżej oprocentowane od kredytów gotówkowych czy hipotecznych.

W roku 2023 istnieje łącznie 7 programów dofinansowania fotowoltaiki. To:

1. Mój Prąd,
2. Czyste Powietrze,
3. Czyste Powietrze Plus,
4. Stop Smog,
5. Agroenergia,
6. Zielona energia w gospodarstwie rolnym,
7. Energia Plus.

Program dotacji Mój Prąd 4.0 daje do 7 000 zł na fotowoltaikę, do 16 000 zł na magazyn energii, do 5 000 zł na magazyn ciepła (czyli np. pompę ciepła c.w.u.) oraz do 3000 zł za urządzenia EMS. Razem 31 000 zł! Następnie koszt instalacji fotowoltaicznej i pompy ciepła możesz obniżyć o jakieś 17% z tytułu ulgi termomodernizacyjnej (dokładna wysokość ulgi zależy od kilku czynników). Żeby odzyskać te pieniądze, będziesz musiał odpisać je od podatku w kolejnym zeznaniu podatkowym PIT. Bez obaw, to nic trudnego. Jeśli kwota odliczenia nie zostanie całkowicie pokryta w pierwszym rozliczeniu, resztę będziesz mógł odliczać w kolejnych zeznaniach PIT przez maksymalnie 6 lat.

15. Okres zwrotu z inwestycji w elektrownię słoneczną?

Okres zwrotu z inwestycji w przypadku domowej mikroinstalacji fotowoltaicznej najczęściej trwa od 5 do 10 lat. Najważniejsze czynniki, które wpływają na długość okresu zwrotu z instalacji fotowoltaicznej to np.:

• Parametry instalacji np. moc fotowoltaiki
• Montaż ogniw fotowoltaicznych i ich koszty
• Jakość użytych materiałów z jakich zbudowana jest instalacja fotowoltaiczna
• Uzyskane dofinansowania i dotacje
• Rachunki za prąd jakie generuje gospodarstwo domowe

Wiele zależeć będzie również od ewentualnego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną. Jeżeli nasza instalacja nie będzie w stanie pokryć naszych potrzeb energetycznych, które będą rosnąć, będziemy zmuszeni pobrać część energii elektrycznej z sieci, z którą poniesiemy dodatkowy koszt. Taki wzrost będzie czynnikiem, który może opóźnić zwrot z inwestycji, ponieważ instalacja nie zapewni pełnego pokrycia energetycznego.

16. Konserwacja elektrowni słonecznej

Elektrownia słoneczna nie wymaga specjalnej konserwacji. Zaleca się kontrolę co 2 lata i czyszczenie modułu w razie potrzeby (co 3-4 lata). Jest to szczególnie zalecane podczas długich okresów bez deszczu oraz w miejscach, gdzie gromadzi się dużo kurzu.

Pracę elektrowni słonecznej można łatwo monitorować za pomocą aplikacji internetowej. W ciągu kilku sekund uzyskuje się informacje o pracy wszystkich elementów elektrowni słonecznej, więc w przypadku wystąpienia błędu możliwa jest natychmiastowa reakcja. Dostępne są dane o aktualnej mocy elektrowni słonecznej, o wyprodukowanej energii (energia dobowa, tygodniowa, miesięczna, roczna i całkowita) oraz dane o pracy poszczególnych modułów.

17. Gwarancje i ubezpieczenie elektrowni słonecznej

Oprócz gwarancji podstawowej, na poszczególne elementy elektrowni słonecznej obowiązują różne okresy gwarancji (dokładne warunki określają dokumenty poszczególnych producentów). Niezależnie od warunków gwarancji, warto dodatkowo ubezpieczyć elektrownię fotowoltaiczną na wypadek ekstremalnych warunków pogodowych.