1. Geodezja i geodeci – co trzeba wiedzieć?

Geodeci to rzeczoznawcy wykonujący pomiary terenowe, na podstawie których sporządzane są opracowania geodezyjne, plany i rysunki. W związku z tym są niezastąpieni w budownictwie, agronomii, leśnictwie, górnictwie i innej działalności gospodarczej. Rysunki geodezyjne są podstawą pracy projektantów, bez których nie byłoby budynków, osiedli, dróg, linii kolejowych czy wszelkich innych obiektów inżynierskich. Przy wyznaczaniu kluczowych punktów w przestrzeni geodeci posługują się przyrządami pomiarowymi - tradycyjnymi i nowoczesnymi – takimi jak urządzenia GNSS, urządzenia optyczne (tachimetry automatyczne i mechaniczne, niwelatory cyfrowe), laserowe systemy pomiarowe i niwelacyjne, skanery 3D i technologia LIDAR oraz innymi powiązanymi urządzeniami i akcesoriami do tworzenia przestrzennego 3D modelu.

Usługi geodezyjne obejmują zatem bardzo szeroki zakres zadań takich jak: przygotowanie zgłoszenia geodezyjnego, wpis w ewidencji gruntów, zagospodarowanie terenu, oznaczenie i niwelacja granic, parcelacja, scalenie gruntów, ewidencja gruntów pod budynkami, ewidencja w kataster nieruchomości, planowanie kondominium, nagrywanie dronem  geodezyjnym i wszystkie podobne zadania. Usługi geodezyjne określa Prawo geodezyjne i kartograficzne,  Ustawa z dnia 17maja 1989 r.

1.1. Służba geodezyjna

Służba Geodezyjna jest odpowiedzialna za gromadzenie, rejestrowanie, zarządzanie i utrzymywanie danych geodezyjnych tworzonych przez pomiary geodezyjne w całej Polsce. Dane obejmują informacje o nieruchomościach, granicy państwa, jednostkach przestrzennych, numerach domów oraz wyznacznikach kartograficznych i topograficznych. Służba Geodezyjna i Kartograficzna w Polsce – zdefiniowana jest w Prawie geodezyjnym i kartograficznym. Centralnym organem administracji rządowej w sprawach geodezji i kartografii jest Główny Geodeta Kraju, który wykonuje swoje zadania przy pomocy Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Od 2015 roku nadzór nad Głównym Geodetą Kraju sprawuje minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, który jest organem naczelnym w sprawach geodezji i kartografii. Służba Geodezyjna i Kartograficzna składa się z dwóch pionów:  organów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego oraz organów administracji geodezyjnej.

Funkcje nadzoru geodezyjnego i kartograficznego pełnią organy administracji rządowej, natomiast funkcje administracji geodezyjnej i kartograficznej – organy samorządu terytorialnego.

1.2. Organy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego

- Główny Geodeta Kraju,

- wojewoda wykonujący zadania przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego jako kierownika inspekcji geodezyjnej i kartograficznej, wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie.

1.3. Organy administracji geodezyjnej i kartograficznej

- marszałek województwa wykonujący zadania przy pomocy geodety województwa wchodzącego w skład urzędu marszałkowskiego, często tworzący wojewódzki ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (WODGiK)

- starosta wykonujący zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego, często tworzący powiatowy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (PODGiK) lub miejski ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (MODGiK).

 - Wójt (burmistrz, prezydent miasta) nie jest szczeblem administracji geodezyjnej i kartograficznej, ale może wykonywać zadania starosty na obszarze swojej gminy na podstawie zawartej ze starostą umowy. Wówczas wójt prowadzi sprawy przy pomocy geodety gminnego wchodzącego w skład urzędu gminy.

1.4. Firmy geodezyjne

Usługi geodezyjne mogą być świadczone tylko przez agencję, firmę lub organizację, która posiada odpowiednie do tego uprawnienia i zezwolenia. Firma ta musi mieć co najmniej jednego zatrudnionego rzeczoznawcę - geodetę, który posiada wszelkie odpowiednie licencje zawodowe, zezwolenia i certyfikaty do wykonywania tej czynności. Ponadto należy zawrzeć umowę o pracę i zapewnić niezbędny sprzęt techniczny i inny, narzędzia i środki. Firma geodezyjna wyznacza jednego rzeczoznawcę odpowiedzialnego za każdą usługę.

2. Jak wybrać geodetę?

Przede wszystkim dobry geodeta musi być odpowiednio wykształcony i przeszkolony, znać i profesjonalnie posługiwać się sprzętem i instrumentami geodezyjnymi oraz posiadać doskonałą znajomość prawa. Takich fachowców możesz znaleźć na portalu Daibau.pl. Na ich profilach zobacz, co robili, gdzie wykonują prace, różne zdjęcia, a także opinie poprzednich klientów. Jeśli potrzebujesz usług geodety, możesz w kilku krokach wypełnić formularz i wysłać zapytanie. Zainteresowane firmy geodezyjne odpowiedzą Ci swoimi ofertami, które możesz porównać, ocenić i wybrać te, które uważasz za najlepsze i zdecydować które chcesz zatrudnić.

3. Usługi geodezyjne

Usługi geodezyjne obejmują liczne zlecenia, z których wymienimy i pokrótce przedstawimy najważniejsze:

3.1. Studium geodezyjne

W rzeczywistości jest to plan lub szkic, który sie wykonuje rejestracją w terenie, i pokazuje on, co znajduje się na danych gruntach: domy, drogi, znaki drogowe, linie energetyczne, kanały itp. Na podstawie tego planu odczytywane są dane dotyczące terenu (rzeźby), budynków, gleby, wody, odległych obiektów, roślinności i tym podobnych. Studium geodezyjne to połączenie danych z oficjalnych ewidencji oraz informacji z pomiarów geodezyjnych w terenie. Zwykle plan jest w określonej skali, więc budynki są w skali 1:1000, podczas gdy większe obiekty inżynieryjne są w skali 1:5000. Do planu dołączony jest certyfikat zgodności z przepisami prawa. Na podstawie takiego studium geodezyjnego przygotowywana jest później dokumentacja projektowa budowy obiektów.

3.2. Wyznaczenie granicy

Gdy granica Twojej posesji nie jest jednoznacznie określona, ​​geodeta jest tym, do którego zwracasz się o tzw. wyznaczenie granicy. Procedurę wyznaczenia granicy może zażądać właściciel, organ państwowy lub administracja lokalna. Po zebraniu niezbędnych danych dokonuje się pomiaru w terenie, a następnie odczytu granicy w obecności wszystkich właścicieli, których ta granica dotyczy. Jeżeli wszyscy właściciele zgodzą się na określenie granicy, jest to odnotowane w opracowaniu, a jeżeli się nie zgadzają, do studium wprowadzane są wszystkie wersje wymagane przez właścicieli. Spór graniczny jest najpierw rozstrzygany na rozprawie ustnej, to znaczy w drodze mediacji, a jeśli to się nie powiedzie, sprawę rozstrzyga właściwy organ. Jeżeli na żadnym szczeblu nie zostanie osiągnięte zadowalające rozwiązanie, ostatnim środkiem jest spór sądowy.

3.3. Oznakowanie granic

Określenie granicy (wyznaczenie znaków granicznych) to jej dokładne określenie, geometrycznie i obliczeniowo, na podstawie odczytów geodezyjnych i danych z katastru terenu. Wyznaczenie znaków granicznych odbywa się zgodnie ze wspólnie uzgodnioną umową wszystkich sąsiednich właścicieli. Po zakończeniu tyczenia geodeta sporządza raport techniczny dla wszystkich właścicieli i organu geodezyjnego.

3.4. Konsolidacja

Z biegiem czasu, ze względu na podział spadkobierców lub zmiany w przestrzeni, zdarza się, że działki stają się tak rozdrobnione, że nie można ich już wykorzystać. Konsolidacja jest więc procesem powiększania działek, gdzie geodeta ma za zadanie najpierw je wszystkie scalić, a następnie ponownie podzielić. Jednak nowy podział musi być znaczący pod względem przestrzeni i wartości, aby wszyscy właściciele byli zadowoleni. Na koniec sporządza się studium konsolidacyjne, umowę konsolidacyjną dla wszystkich właścicieli i ich oświadczenia o wyrażeniu zgody oraz wpis nowych działek do katastru.

3.5. Parcelacja

Parcelacja to również proces zmiany granic, czyli scalania lub dzielenia działek. Przed samym procesem należy dokładnie określić granice z innymi, przygranicznymi działkami. Nowe granice i nowo utworzone działki są wpisywane do księgi wieczystej.

3.6. Tyczenie obiektów

Przed rozpoczęciem budowy każdego obiektu, jego zewnętrzne wymiary muszą być dokładnie i precyzyjnie przeniesione do przestrzeni, czyli oznaczone na terenie, na placu budowy, co zapewnia zgodność z postanowieniami pozwolenia na budowę i planami. Geodeta informuje również właściwy organ administracji o wytyczeniu. Tyczenie obiektu odbywa się najpierw z grubsza, w celu określenia wymiarów wykopu, a następnie w samym wykopie dokonuje się precyzyjnego oznaczenia. Kołki muszą być zabezpieczone, aby nie uległy uszkodzeniu lub przesunięciu. Tyczenie wykonuje się również dla infrastruktury w pobliżu robót budowlanych.

3.7. Zmiana granicy parceli

Właściciele sąsiednich działek mogą uzgodnić zniwelowanie dzielącej je granicy, aby np. mogli łatwiej korzystać z obu nieruchomości.

3.8. Ewidencja terenu pod budynkiem

Rejestrując budynki w katastrze, należy również wpisać część gruntu, na którym budynek został wybudowany. Firma geodezyjna może stwierdzić stan i wykonać studium. Rejestrację działki pod budynkiem może zlecić właściciel, inwestor, właściciel lub użytkownik w budynku wielowłaścicielskich.

3.9. Rejestracja w katastrze nieruchomości / katastrze gruntów

Bez rejestracji w katastrze nieruchomości lub katastrze gruntów nie ma możliwości sprzedaży, wynajmu, darowizny, pożyczki, hipoteki ani zgłoszenia stałego pobytu. Rejestracja w katastrze nieruchomości jest wymagana przez prawo w terminie 30 dni od zakończenia budowy. Wpis ten wymaga opracowania geodezyjnego i pozwolenia na użytkowanie, zgodnie z którym geodeta sporządza studium do wpisu do katastru i podziału gruntów pod budynkiem. O rejestrację może wystąpić właściciel, inwestor, właściciel działki, właściciel obiektu, posiadacz prawa użytkowania lub zarządca.

3.10. Kondominium

W budynkach wielowłaścicielskich własność kondominium może być podzielona. W ten sposób własność, prawa i obowiązki osób fizycznych do określonej części budynku są precyzyjnie określone i wpisywane do katastru nieruchomości i księgi wieczystej. W tej procedurze geodeta wykonuje pomiary geodezyjne, a na ich podstawie plan kondygnacji i inne niezbędne opracowania. Poszczególne części budynku otrzymują w ten sposób swoje numery identyfikacyjne, po czym następuje porozumienie między współwłaścicielami w sprawie ustanowienia własności kondominium. Umowa zostaje poświadczona przez notariusza, który następnie wpisuje ją do księgi wieczystej.

3.11. Rejestracja w katastrze przyłączy

W katastrze przyłączy prowadzona jest ewidencja linii napowietrznych i podziemnych wraz z towarzyszącymi instalacjami i urządzeniami, dla których istnieje prawny obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę i użytkowanie: przyłącza wodociągowego, kanalizacyjnego, ciepłowniczego, parowego, elektrycznego, telekomunikacyjnego, naftowego, gazowego i kanalizacyjnego. Kataster przyłączy tworzony jest na podstawie danych uzyskanych w wyniku ewidencji w terenie przez geodetów oraz dokumentacji dostępnej organom państwowym i innym organizacjom.

3.12. Pomiary dronem

Jedną z najnowszych usług geodezyjnych jest pomiary dronem. Zdjęcia z powietrza ułatwiają zbieranie informacji o trudno dostępnych obszarach; na ich podstawie powstają modele 3D, a później plany i rysunki.