1. Cieśla, prace ciesielskie - co trzeba wiedzieć?

Drewniana konstrukcja niosąca dach nazywa się więźba. Konstrukcja może być również wykonana z metalu lub innych materiałów, ale najczęściej jest wykonana z litego lub klejonego drewna. Aby więźba przetrwała jak najdłużej, potrzebny jest dobry projekt, odpowiedni rozmiar i profesjonalnie wykonane prace, a to wszystko jest bardzo ważne. Nie mniej ważna jest konserwacja więźby.

1.1. Drewno konstrukcyjne (tarcica) - zalety

Na drewno konstrukcyjne najczęściej wybierane jest drewno świerkowe. Drewno jest lite, ale w razie potrzeby do łączenia większych przęseł stosuje się również drewno klejone. Do pokryć dachowych wykorzystuje się inne gatunki drewna, takie jak dąb i modrzew, ale ich cena jest znacznie wyższa. Drewno świerkowe ma silną strukturę włóknistą i dlatego świetnie nadaje się na więźby dachowe. Najlepszym dowodem jakości świerka są stare chaty, które przetrwały setki lat. Szczegółowa kontrola tych starych dachów wykazała, że ​​ich trwałość należy przypisać przede wszystkim doskonałej jakości materiału oraz sposobowi montażu belek wewnętrznych z prawidłową orientacją włókien w drewnie. Słabe drzewo, które na przykład zostało zaatakowane przez ryjkowca lub innego owada, nawet jeśli jest leczone chemicznymi środkami ochronnymi, nie przetrwa dłużej niż kilkadziesiąt lat. Długowieczność drewna zależy od wielu czynników. Drewno musi być cięte we właściwy sposób i we właściwym czasie, następnie należy je w określony sposób oczyścić i wysuszyć. Wreszcie, drzewo musi być prawidłowo uprawiane. Ponadto materiał, który zostanie użyty na konstrukcję dachową, nie może zawierać więcej niż 18% wilgoci, a drewno klejone nie może mieć więcej niż 12%. Jeżeli tarcica jest przygotowana prawidłowo i terminowo, nie ma potrzeby dodatkowego zabezpieczania jej środkami chemicznymi. Przez wieki proces spalania służy do radzenia sobie z wilgocią kapilarną i przecinanymi ścianami. Przed montażem belki wypalane były w specjalny sposób, dzięki czemu powstała czarna, wypalona warstwa, która chroniła materiał i zapobiegała wnikaniu wilgoci i szkodników w głąb drewna. Taką procedurę stosowali nasi przodkowie, więc nawet teraz można znaleźć takie belki, porośnięte mchem, ale zachowanej wytrzymałości. Drewno odpowiednio wysuszone nie rozciąga się ani nie pęka. Dziś konstrukcje dachów wykonuje się komputerowo, przy pomocy specjalnych programów, a drewno tnie się na maszynach CNC zapewniających milimetrową precyzję. Aby było ładniejsze, a także ze względu na wpływy atmosferyczne, części materiału, które będą widoczne, pokrywamy powłokami grzybobójczymi i owadobójczymi w dwóch lub trzech warstwach. Zdarza się i jest całkiem naturalne, że drzewo czernieje, blednie lub pęka pod wpływem wiatru, słońca i opadów. Największe jednak niebezpieczeństwo stwarzają owady żywiące się drewnem, które mogą wyrządzić tak duże szkody, że więźba staje się całkowicie bezużyteczna, a nawet zawala się. Dlatego drewno musi być impregnowane środkami naturalnymi, które nie szkodzą zdrowiu i środowisku oraz zmniejszają palność drewna.

1.2. Właściwe planowanie i wymiarowanie więźby

Aby móc udźwignąć własny ciężar, ciężar opadów i siły wiatru, bardzo ważne jest, aby więźba była dokładnie zwymiarowana. W praktyce jednak bardzo często zdarza się, że jest albo większa, albo mniejsza od domu. Zanim rozpoczniesz renowację dachu, koniecznie zatrudnij statyka, który dokona szczegółowej inspekcji budynku i dokona kalkulacji konstrukcji dachu. Ponieważ będzie pochodził z okolicy, w której mieszkasz, będzie mógł wziąć pod uwagę czynniki związane z dachem, wiatrem i śniegiem oraz dane o średnich lokalnych ilościach opadów. Ciężar pokrycia dachowego i śniegu to pozytywne czynniki, które wpływają na stabilizację konstrukcji dachu z siłą opadającą. Działanie wiatru to siła wznosząca się, czyli boczna. Oprócz tych pionowych istnieją również tak zwane poziome siły wstrząsów, które w szczególności wpływają na połączenia dachu i ścian nośnych. Dlatego tak ważne jest, aby konstrukcja drewniana była dobrze połączona i odpowiednio opierała się na ścianach nośnych. Niektóre części dachu są połączone drewnianymi wiązadłami, klamrami, wspornikami i tym podobnymi. Obciążenie przenoszone jest przez konstrukcję na zewnętrzne ściany nośne, a w przypadku dużych rozpiętości nad filarami na wewnętrzne ściany nośne lub betonową płytę nadstawną.

2. Jak znaleźć dobrego cieślę?

Z profesjonalnego punktu widzenia budowa więźby to jedna z najbardziej wymagających prac budowlanych. Nowoczesne dachy są skomplikowane, najczęściej ze względu na całkowicie złamaną formę i wymagają od cieśli i dekarzy prawdziwego mistrzostwa. W każdym przypadku, niezależnie od tego, czy remontujesz, czy budujesz zupełnie nowy dach, koniecznie zostaw wszystko fachowcom, którzy mają wiedzę i doświadczenie w takiej pracy. Należy pamiętać, że wszelkie eksperymenty mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia lub spowodować szkody materialne. Oto tylko niektóre z najważniejszych powodów, dla których wybór odpowiedniego fachowca jest tak ważny:

Więźba każdego dachu, równomiernie i na całej swojej powierzchni, ma za zadanie nie tylko chronić budynek, ale także przenosić różne obciążenia – swój ciężar własny, ciężar opadów i ma wytrzymywać siły wiatru. Oblicza się, że obciążenie na terenach przybrzeżnych wynosi ok. 70 kg/m2, w górach ok. 500 kg/m2, czyli średnio ok. 270 kg/m2.

Słabą konstrukcję więźby widać już podczas pierwszej silnej burzy. Częstym błędem jest słabe połączenie więźby ze ścianami nośnymi. Burzowe podmuchy wiatru mogą podnieść dach lub go wyrwać, zwłaszcza gdy jest większy i nie może wytrzymać siły wiatru działającego od dołu do góry. Dlatego właściwe zakotwienie dachu jest niezwykle ważne, a dziś często jest zaniedbywane ze względu na niekompetencję wykonawcy.

Należy również zauważyć, że więźba i pokrycie dachowe to dwa całkowicie oddzielne elementy dachu i muszą idealnie do siebie pasować.

3. Inne rodzaje prac ciesielskich

Cieśle zajmują się budownictwem, ale wykonują też inne, wąsko specjalistyczne prace. W budownictwie uczestniczą w budowie i montażu konstrukcji drewnianych, rusztowań, szalunków i oczywiście więźb dachowych. Ściśle współpracują z fachowcami innych zawodów (murarzami, dekarzami, blacharzami itp.). Oprócz budowy cieśla zajmuje się wykonywaniem planów i rysunków różnych konstrukcji i szalunków.

Prac ciesielskich jest wiele, ale mniej więcej wszyscy zajmują się:

- czytaniem i interpretacją planów oraz ich opracowywaniem;

- projektowaniem różnych konstrukcji;

- organizacją i optymalizacją pracy;

- naprawą elementów ciesielskich;

- konserwacją elementów stolarskich.

Oprócz wykonania dachu prace ciesielskie można podzielić na cztery grupy:

3.1. Ciesielsko-stolarskie prace

Obejmuje to różnorodne prace i usługi poprawiające wygląd i funkcjonalność obiektów - od modernizacji i napraw po prace kosmetyczne. Takimi są np. dobudowanie drewnianego tarasu, pergoli, pawilonu i altany lub budowa i naprawa ścianek działowych z płyt gipsowo-kartonowych, montaż nowych drzwi, okien i tak dalej.

3.2. Szalunki

Obejmuje to produkcję różnego rodzaju szalunków zwykłych i ozdobnych oraz elementów dodatkowych. Cieśle najczęściej wykonują szalunki z płyt OSB lub podobnych materiałów, w których umieszcza się zbrojenie i wylewa beton. Tak powstają ściany żelbetowe, płyty stropowe, dźwigary, połączenia żelbetowe poziome, pionowe i pochyłe, proste, zakrzywione lub okrągłe stopnie żelbetowe, a także wszelkie inne, mniej lub bardziej wymagające konstrukcje.

3.3. Budowa łodzi

Cieśle to ci, którzy zajmują się budową łodzi i innych jednostek pływających według podanych projektów i specyfikacji klienta. Zakres ich pracy jest naprawdę szeroki i różnorodny, od naprawy najmniejszych łodzi po wyposażenie krążowników. Oprócz drewna budowniczowie łodzi używają innych materiałów, takich jak pleksiglas i aluminium. Zlecenia, które otrzymują, są również różnorodne i mogą dotyczyć części łodzi, ogrodzeń, konstrukcji i napraw, wykończenia powierzchni czy przeglądów i ocen prewencyjnych, ale także wielu innych rzeczy.

3.4. Drewniane konstrukcje nośne dla domów prefabrykowanych

Szkielety domów prefabrykowanych składają się z pionowych i poziomych elementów drewnianych. Do tego typu konstrukcji stosuje się najczęściej drewno klejone lub łączone wzdłużnie. Cieśla na podstawie planów architektonicznych może wykonać całą trójwymiarową konstrukcję i jej poszczególne elementy za pomocą specjalnego programu komputerowego. Maszyny CNC, które również są sterowane komputerowo, tną materiał na te elementy. Ściany budynku są wówczas zwykle montowane w warsztacie, a następnie montowane i łączone na miejscu, w terenie.

4. Sposób konstrukcji więźby

Więźba poniesie wszystkie obciążenia, o których mówiliśmy, dziesiątkami lat, a może i całe stulecie, ale tylko wtedy, gdy zostanie odpowiednio zaprojektowana i wykonana. Należy niezliczoną ilość razy podkreślać, jak ważne jest, aby dokumentacja planistyczna była profesjonalnie i prawidłowo przygotowana i zawierała:

- plan kompletnej więźby i niezbędnych materiałów,

- przekrój elementów nośnych oraz słupów elementów nośnych ze specjalnie podkreślonymi rodzajami łączników, ich ilością i rozmieszczeniem,

- szczegółowo opisane połączenia elementów więźby oraz sposób mocowania do konstrukcji.

Niestety wielu klientów uważa, że ​​koszty wykonania precyzyjnych planów i obliczeń na papierze są niepotrzebne, nawet jeśli jest to jedyny sposób, aby bez ryzyka ocenić bezpieczeństwo konstrukcji i jej części i upewnić się, że prawdziwy dach będzie jutro wytrzymały mechanicznie i całkowicie stabilny.

Z grubsza konstrukcja więźby wygląda tak:

1. Kontrola i pomiary na miejscu.

2. Przygotowanie obliczeń i projektu konstrukcji za pomocą specjalnego programu komputerowego.

3. Ręczne cięcie drewna lub maszynami CNC. Przy cięciu maszynami CNC proces technologiczny jest zautomatyzowany, a cięcie i wykorzystanie materiału jest maksymalne, jakość detali jest stabilna, warunki pracy są łatwiejsze, a koszty niższe.

4. Kompletacja wyciętych części w warsztacie odbywa się tak, aby późniejszy montaż i składanie na miejscu były jak najszybsze i najskuteczniejsze.

5. Stworzenie precyzyjnego planu montażu.

6. Transport do obiektu i montaż.